Co to jest integracja sensoryczna 
Metoda integracji sensorycznej jest jedną z najpopularniejszych obecnie kompleksowych metod terapeutycznych stosowanych w odniesieniu do dzieci z opóźnieniami psychoruchowymi i trudnościami w nauce szkolnej. Twórcą metody jest Anna Jean Ayres – psycholog, pedagog specjalny i terapeuta zajęciowy. Zwróciła ona uwagę na znaczenie trzech podstawowych zmysłów w procesie prawidłowego rozwoju dziecka: dotyku, propriocepcji, układu przedsionkowego.

Działania podstawowych zmysłów człowieka są ściśle ze sobą powiązane. W trakcie rozwoju w obrębie mózgu tworzą się pomiędzy nimi połączenia. To wzajemne na siebie oddziaływanie różnych zmysłów jest złożone i potrzebne, aby prawidłowo interpretować rzeczywistość i odpowiednio na nią reagować. Ten proces celowej organizacji zmysłów nosi nazwę INTEGRACJI SENSORYCZNEJ. Wg Jean Ayres „integracja sensoryczna to możliwość rejestrowania informacji ze świata zewnętrznego przez narządy zmysłów, ich przetwarzanie w ośrodkowym układzie nerwowym i wykorzystanie do celowego działania”. Jest ona zatem funkcją, czynnością ośrodkowego układu nerwowego, procesem neurologicznym  organizującym wrażenia płynące z ciała i środowiska w taki sposób, aby mogły być użyte do celowego działania. Kiedy bodźce przepływają w zorganizowany i zintegrowany sposób, mózg może je dobrze wykorzystać do tworzenia wyobrażeń dotyczących nas samych i otaczającego świata, opracowania naszych zachowań, przyswajania wiedzy. Sensoryka to inaczej zmysły. Wzrok, słuch, węch, smak, dotyk, ale także propriocepcja (czucie głębokie) i odbieranie bodźców przez układ przedsionkowy. Przetwarzanie informacji odbieranych przez zmysły to integracja sensoryczna, a jeśli w procesach przetwarzania sensorycznego wystąpią zaburzenia, dziecko może mieć problemy w funkcjonowaniu emocjonalnym i społecznym.

Podstawy teoretyczne metody SI
Niezakłócony rozwój procesów integracji sensorycznej jest podstawą prawidłowego uczenia się i zachowania. Neurony mózgu dziecka i układy zmysłów powinny być stymulowane i używane, aby móc się rozwijać. Jeśli mózg nie otrzymuje prawidłowej ilości bodźców z narządów zmysłów, jego komórki obumierają. Centralny układ nerwowy jest plastyczny. Mózg dostosowuje się do wpływających bodźców sensorycznych, a niektóre jego partie w miarę potrzeby mogą przejmować funkcje innych struktur. Teoria i praktyka integracji sensorycznej wykorzystują to zjawisko. Podczas wykonywania ćwiczeń terapeuta pomaga dziecku uzyskać najbardziej prawidłową odpowiedź zmysłową. Podstawowe znaczenie dla rozwoju integracji zmysłowej ma funkcjonowanie układów odbierających i analizujących informacje związane z ciałem. Są to:

UKŁAD PRZEDSIONKOWY, który odpowiada za:

  • odbieranie informacji związanych z działaniem siły grawitacji,
  • orientację w położeniu ciała w stosunku do powierzchni ziemi,
  • podtrzymywanie prawidłowego napięcia mięśniowego,
  • wyzwalanie odruchów niezbędnych do utrzymania pozycji ciała w spoczynku,
  • wyzwalanie odruchów ocznych i koordynacji pracy obu oczu,
  • poczucie bezpieczeństwa grawitacyjnego,
  • ma wpływ na rozwój mowy,
  • wpływa na autonomiczny układ nerwowy.

UKŁAD PROPRIOCEPTYWNY, który odpowiada za:

  • wytwarzanie odruchów prostowania i równowagi, które służą prawidłowej motoryce i przyczyniają się do przeciwdziałania sile grawitacji,
  • czucie własnego ciała,
  • poruszanie poszczególnymi częściami ciała bez kontroli wzroku,
  • swobodne wykonywanie ruchów precyzyjnych,
  • percepcje kształtów drobnych przedmiotów,
  • percepcje położenia narządów jamy ustnej podczas mówienia,
  • tworzenie somatognozji,
  • tworzenie lateralizacji.

UKŁAD DOTYKOWY- odpowiadający za:

  • poznawanie własnego ciała,
  • wczesne rozpoznawanie przedmiotów,
  • rozpoznawanie przedmiotów bez pomocy wzroku,
  • różnicowanie bodźców dotykowych,
  • rozwój emocjonalny.

EFEKTEM PRAWIDŁOWO DZIAŁAJĄCEJ INTEGRACJI SENSORYCZNEJ SĄ:

  • właściwe wzorce ruchowe,
  • koordynacje obu stron ciała,
  • prawidłowa koordynacja oko-ręka,
  • właściwe planowanie motoryczne,
  • odpowiedni poziom aktywności,
  • znajomość schematu ciała,
  • prawidłowa lateralizacja,
  • prawidłowy rozwój percepcji wzrokowo-ruchowej,
  • rozwój mowy,
  • prawidłowa koncentracja uwagi,
  • stabilność emocjonalna.

Opracowała: terapeutka SI, Agnieszka Stelmach