Zmysł dotyku jest najszybciej w rozwoju pojawiającym się i kształtującym zmysłem. Jest też zmysłem, dzięki, któremu noworodek i później niemowlę rozwija się najpełniej- bo całym sobą. Dlatego właśnie tak ważny jest kontakt fizyczny rodziców z dzieckiem już od pierwszych chwil życia. Oprócz poczucia bezpieczeństwa i tworzącej się więzi ten zmysł odpowiedzialny jest także za orientację w przestrzeni, za wyodrębnianie ja od nie ja. Stymulacja dotykowa jest szczególnie ważna w przypadku dzieci rozwijających się nienormatywnie, obciążonych chorobą, pozbawionych bodźców ze względu na sytuację rodzinną.
Maria Montessori uważała, że żeby ten zmysł ćwiczyć i stymulować właśnie należy go używać- a co za tym idzie stworzyć dziecku możliwość samodzielnej eksploracji otoczenia za pomocą dotyku- kreując przestrzeń specjalnie dostosowaną dla dziecka, pobudzająca do aktywności, ale i bezpieczną.
Taką właśnie przestrzeń, także bez rewolucyjnych zmian w umeblowaniu domu, można stworzyć w każdym domostwie, mieszkaniu lub nawet na podwórku- oto kilka przykładów na twórcze wykorzystanie rzeczy dostępnych w każdym domu lub każdym zwykłym sklepie.
Sensoryczne kolorowe torebki
Potrzebujecie do stworzenia tej świetnej pomocy edukacyjnej:
– 3 torebek strunowych- przezroczystych
– żeli do włosów (bezbarwnych lub od razu kolorowych)
– barwników spożywczych w dwóch kolorach podstawowych, żółtym i niebieskim, czerwonym, (opcjonalnie farbki akrylowe mogą posłużyć jako barwniki),
– taśmy klejącej do przyklejenia na szybie,
– wolnego okna, przez które wpada dużo światła.
Zmieszajcie w trzech naczyniach żel z barwnikiem (powstaną trzy kolorowe żele).Umieśćcie po dwa kolory w każdym woreczku. Zapnijcie woreczki i przymocujcie na szybie. Bawcie się do woli mieszając żele. Stymulujecie ręce. Możecie użyć do mieszania rąk, patyczków higienicznych, szpatułek. W ten sposób pokazujecie także dziecku i wyjaśniacie, skąd się biorą barwy pochodne.
Tabliczki sensoryczne Montessori
Potrzebujecie:
-kilka par kartoników wyciętych z tektury,
-papier ścierny w takim samym formacie jak kartoniki w co najmniej trzech grubościach, proponuję: 100, 150, 200. Później można dodać kolejne 120, 180, 220.
Naklejamy odpowiednio przycięty papier na kartoniki i voila gotowe. Ćwiczenie wykonujemy według prezentacji z metody Montessori:
Skrzynka z dotykowymi tabliczkami
MATERIAŁ:
skrzynka zawierająca pięć par tabliczek – każda para ma swój stopień szorstkości (odpowiednio do tabliczki dotykowej typu C).
CEL:
bezpośredni: zmysłowe odczuwanie powierzchni gładkich i szorstkich,
pośredni: porównywanie szorstkości przez tworzenie par o jednakowym stopniu szorstkości.
UWAGA!
Przed rozpoczęciem prezentacji tabliczki w skrzynce powinny być wymieszane.
PREZENTACJA:
Podchodzę z dzieckiem do regału i biorę przygotowany wcześniej zestaw do uwrażliwiania palców.
Praca z materiałem uwrażliwiającym palce.
Przynoszę z dzieckiem z regału tabliczkę dotykową.
Wyciągam 1 tabliczkę i kładę przed dzieckiem.
Przeciągam palcami po jej powierzchni. Dziecko powtarza. Odkładam ją na bok.
Wyciągam następną, przeciągam palcami. Dziecko powtarza. Pytam: „czy ta jest tak samo szorstka jak tamta? Znajdźmy równie szorstką powierzchnię”. Jeśli nie jest taka sama to odkładam z tyłu za pozostałymi i nadal szukam.
Szukam z dzieckiem tabliczek do pary – ja wyciągam, przeciągam palcami, dziecko powtarza i wyszukuje drugą do pary. Jeśli znajdzie układa pary – jedna pod drugą.
Na końcu sprawdzamy po kolei wszystkie pary.
Odnosimy materiał na regał.
Sensoryczny chodnik w domu lub na podwórku
Tu chyba nie potrzeba specjalnych wyjaśnień- zdjęcia mówią same za siebie. Korzystamy ze wszystkiego, co ma zróżnicowaną powierzchnię, fakturę, i co oczywiście jest bezpieczne dla stópek dziecka. Ale spokojnie możemy puścić wodze wyobraźni. Najłatwiej taki chodnik przygotować na podwórku. Polecam także pozwalanie dzieciom na chodzenie boso, jak tylko jest ku temu sposobność i odpowiednia temperatura. Bose skakanie po kałużach też nie zaszkodzi!
Joanna Stach-Andreasik
